ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΚΟΥΡΤΑΝΙΩΤΗΣ

...κρίνω περιττόν να αναφέρω τον ένθερμον ζήλον, και τας όσας κατά δύναμιν εκδουλεύσεις εδυνήθην να προσφέρω εις την πατρίδαν και εις όσον καιρόν εφύλαττον τον τόπον θηβών δεν απετόλμησε ο εχθρός να κάμη την παραμικράν καταδρομήν. σπεύδω λοιπόν να προσφέρω και αύθις εις την σεβαστήν διοίκησιν τον ίδιον ζήλον μου και επειδή ο εχθρός καθημερινώς λεηλατεί και αιχμαλωτεί τους αδελφούς μας και ο τόπος επαπειλείται από μέγαν κίνδυνον... να δυνηθώ να προφθάσω τους δυστυχείς αδελφούς μας από τον επαπειλούμενον κίνδυνον. μ' όλον ότι εισέτι δεν ημπορώ να ησυχάσω από τους δριμυτάτους πόνους της πληγής μου, δε βαστά η ψυχή μου να βλέπω τους αδελφούς μας να αιχμαλωτούνται αδίκως...


τη 20 μαϊου 1825
ναύπλιον
ο πατριώτης
αθανάσιος σκουρτανιώτης

Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 2014

ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΟΝ ΩΡΩΠΟ ΚΑΙ Η ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΗ ΣΚΟΥΡΤΑΝΙΩΤΗ-ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

Η κουμπούρα του πολεμιστή, καπετάνιου και στρατηγού της επανάστασης του 1821 Γεωργίου Σκουρτανιώτη. Ο Γιάννης Γκικάκης ερεύνησε, βρήκε και φωτογράφισε. Τον ευχαριστούμε πολύ.
Η κουμπούρα είναι ''διμούτσουνη'' φέρει δηλ. δύο κάνες και ανάγλυφη αντρική προσωπογραφία στο κάτω μέρος της λαβής.
Η οικογενειακή παράδοση λέει, πως η συγκεκριμένη κουμπούρα, είναι δώρο του Κολοκοτρώνη προς τον Γιώργη. Μεταφέρουμε την πληροφορία με κάθε επιφύλαξη, αν και ο Γιώργης με τον Κολοκοτρώνη έχουν συναντηθεί σίγουρα και φαίνεται πως γνωρίζονταν από τον Μάρτη του 1825 τουλάχιστον, όπου ήταν φυλακισμένοι και οι δύο απ' την κυβέρνηση στο Ανάπλι, όπως επίσης πολύ αργότερα γύρω στο 1835, όταν ο Γιώργης ήταν υπασπιστής του Όθωνα (πριν πέσει στην δυσμένειά του) και ο Κολοκοτρώνης άρχισε να ζει στην Αθήνα και να μπαινοβγαίνει στο παλάτι.
Η ανάγλυφη αντρική μορφή που παρουσιάζεται στο κάτω μέρος της λαβής, δεν αποκλείεται να είναι ομοίωμα του ίδιου του Κολοκοτρώνη -σαν μια προσωπική σφραγίδα- καθώς φαίνεται να φορά περικεφαλαία.




Παρασκευή 4 Ιουλίου 2014

ΤΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΥ ΚΩΤΣΟΥ ΒΟΓΚΛΗ

Το σπαθί ή η πάλα του οπλαρχηγού -και ενός από τα πρωτοπαλίκαρα του ΑθανασίουΣκουρτανιώτη- Κώτσου Βόγκλη από τα Σκούρτα Θηβών. Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν μετά από την ευγενική άδεια της απογόνου του οπλαρχηγού κας Σοφίας Βόγκλη. Η πάλα είναι δαμασκηνή και αναγράφονται πάνω αραβικοί χαρακτήρες, γεγονός που μπορεί να σημαίνει πως πρόκειται για λάφυρο.
Λίγα λόγια για τον Κώτσο Βόγκλη, από το βιβλίο του Τσεβά ''ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΘΗΒΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ'' αν και οι πληροφορίες μας λένε πως η κ. Σοφία Βόγκλη, έχει κάνει σημαντική έρευνα για τον συγκεκριμένο οπλαρχηγό και σύντομα θα έχουμε το βιβλίο...

''ΚΩΤΣΟ ΒΟΓΚΛΗΣ Ή ΚΩΤΣΟΣ ΣΑΡΡΗΣ

Ο Κώτσος Βόγκλης καταγόταν από τα  Σκούρτα των Δερβενοχωρίων και ήταν ένας από τα έξι αδέλφια, τα οποία οι τέσσερις σκοτώθηκαν στα Βουρλά της Σμύρνης και ο πέμπτος ο Μήτρος στην Κρήτη.  Ο Κώτσος με την έκρηξη της επανάστασης ακολούθησε τον Αθ. Σκουρτανιώτη και μετά τον θάνατο αυτού τον Γεώργιο Σκουρτανιώτη αποτελώντας το δεξί του χέρι. Το οικογενειακό του όνομα ήταν Σαρρής. Κώτσος Βόγκλης μετονομάστηκε από τον Αθ.  Σκουρτανιώτη ο οποίος περιτριγυρισμένος από τον αδελφό του Κώτσο Σκουρτανιώτη, τον κουνιάδο του Κώτσο Βιέννα και τον Κώτσο Σαρρή. μετονόμασε αυτόν σε Κώτσο Βόγκλη δηλαδή μικρόν, γιατί ήταν μικρόσωμος κυρίως όμως γιατί ήταν μικρότερος στην ηλικία των άλλων δύο.
Ο Κώτσος Βόγκλης μετείχε σε όλες τις μάχες που συγκροτήθηκαν στην Αττική και την Βοιωτία στο πλευρό του Σκουρτανιώτη και διέπρεψε σε όλες, για την ανδρεία και την τόλμη του. Έγινε όμως ονομαστός και περιβόητος για την σκοπευτική του δεινότητα. Όποτε υπήρξε ανάγκη, ο Κώτσος Βόγκλης αναλάμβανε να θέσει εκτός μάχης κάποιον τολμηρό Τούρκο που επέλαυνε. Βρισκόμενος μεταξύ Χασιάς και Μενιδίου μονή του Αγ. Ιωάννου μετά του Βάσσου, έβλεπε Τούρκο αξιωματικό έφιππο να γυμνάζεται σε μεγάλη απόσταση. Παίρνοντας άδεια από τον στρατηγό, πυροβόλησε και γκρέμισε τον Τούρκο από το άλογο κάτω από τις ζητωκραυγές του ελληνικού στρατού...''

Τετάρτη 2 Ιουλίου 2014

ΒΡΕΘΗΚΕ TO ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΚΟΥΡΤΑΝΙΩΤΗ!!




Είχα την τύχη σήμερα, να δεχθώ από τον φίλο συγγραφέα Γιάννη Γκικάκη, αυτές τις άκρως συγκινητικές φωτογραφίες. Το τιμημένο σπαθί του στρατηγού Γεωργίου Σκουρτανιώτη, αδελφού του καπετάν Θανάση που έλαβε μέρος σε τόσες μάχες με τον αδελφό του, με τον Καραϊσκάκη, αλλά και με τον Υψηλάντη (ήταν εκείνος που βάστηξε τον κύριο όγκο των Τούρκικων δυνάμεων στην τελευταία μάχη του αγώνα στην Πέτρα) υπάρχει μέχρι σήμερα και βρίσκεται στα χέρια απογόνων του στον Ωρωπό.
Το σπαθί είναι δώρο του Δημ. Υψηλάντη προς τον Γεώργιο Σκουρτανιώτη!
Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τον Γιάννη Γκικάκη και όποιον από τους απογόνους έδωσε την άδεια να τραβηχθούν αυτές οι θαυμάσιες, ανεκτίμητες και συγκινητικές φωτογραφίες.

Τετάρτη 2 Απριλίου 2014

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΛΑΘΩΝ

                               ΒΡΥΖΑΚΗ-Η ΕΛΛΑΣ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΣΑ

Επιβάλλεται αυτή την στιγμή -με βάση τα καινούρια καταιγιστικά στοιχεία από την συνεχιζόμενη έρευνα- να δώσω κάποιες εξηγήσεις και να διορθώσω τα λάθη που εγράφησαν στο βιβλίο που εκδόθηκε το 2010.
Επειδή μέχρι σήμερα όλη η υπόθεσις Αθανασίου Σκουρτανιώτη, είχε εγκλωβιστεί μέσα στην λάμψη του ηρωϊκού του θανάτου και επειδή οι υποτυπώδεις έρευνες γύρω από την ζωή και το πρόσωπό του μέχρι σήμερα, δεν ξέφυγαν από την ρομαντικότητα της μεγάλης θυσίας, πρόθεσή μου από την αρχή, ήταν να ξεπεράσω αυτά τα σύνορα και να γνωρίσω καλύτερα τον στρατιώτη, τον καπετάνιο, τον άνθρωπο που κρυβόταν πίσω από τον ήρωα. Στο βιβλίο του 2010 ''Οπλαρχηγός Αθανάσιος Σκουρτανιώτης-Το άγνωστο ολοκαύτωμα'' εγράφησαν ορισμένες ανακρίβειες που οφείλουμε να διορθώσουμε. Από την μια η απειρία του ιστοριοδίφη, από την άλλη η έλλειψη στοιχείων αλλά και η χρησιμοποίηση σε μεγάλο βαθμό της εικασίας, που μπορεί να είναι προσόν για τον λογοτέχνη, αλλά μειονέκτημα για τον ιστορικό, με οδήγησαν να γράψω αυτά τα σφάλματα που είναι τα εξής:
Πρώτο λάθος:
Σε κάποιο σημείο έγραψα πως ο αδερφός του καπετάν Θανάση, Λουκάς δεν ελάμβανε μέρος σε μάχες, δεν ήταν πολεμιστής παρά μονάχα κτηνοτρόφος. Φύλαγε τα κοπάδια των Σκουρτανιωταίων και πρόσεχε τις οικογένειες. Είναι φυσικά ιστορική ανακρίβεια. Η μετέπειτα έρευνα απέδειξε, πως ο Λουκάς ήταν πολεμιστής, είχε λάβει μέρος σε πολλές μάχες και μάλιστα μετά τον θάνατο του Θανάση στο Μαυρομάτι, ήταν ένας εκ των δύο υποψήφιων αδερφών (ο άλλος ήταν ο Γιώργης), για να πάρει την θέση του καπετάνιου. Θέση όμως που τελικά κατέλαβε ο Γιώργης.
Δεύτερο λάθος:
Επηρεασμένος και από τον Φανόπουλο, είχα γράψει πως η επιστολή από τις Λιβανάτες προς τον τραυματισμένο Θανάση στην Σαλαμίνα, ήταν του Γιώργη, ο οποίος -είχα υποθέσει- πως βγαίνοντας από τις φυλακές Ναυπλίου ακολούθησε τον Γκούρα στο κυνήγι του Ανδρούτσου στις Λιβανάτες. Τελικά βρήκα την επιστολή στα αρχεία της Ύδρας -την έχω ήδη δημοσιεύσει εδώ- και ήταν του Λουκά. Εκείνος λοιπόν βρισκόταν στις Λιβανάτες.
Τρίτο λάθος:
Είχα γράψει πως ο Θανάσης Σκουρτανιώτης δεν είχε λάβει μέρος στην εκστρατεία στις Λιβανάτες. Το απόσπασμα όμως του Σπηλιάδη, αναφέρει πως ο Θανάσης όχι μόνο ήταν στις Λιβανάτες, αλλά τραυματίστηκε κιόλας εκεί, σε μάχη με τους Τούρκους στις 4 Απριλίου 1825.
Αυτά λοιπόν τα λάθη και οι ανακρίβειες που εγράφησαν στο βιβλίο του 2010 και τα διορθώνω εδώ να αλαφρώσω.

Η ψηφιοποίηση των Γενικών Αρχείων του Κράτους, άλλαξε άρδην την διαδικασία της έρευνας. Από την στιγμή που μπορεί κανείς να προβεί σε έρευνα των αρχείων από το σπίτι, τα στοιχεία που έρχονται πια είναι καταιγιστικά. Το σκοτεινό τοπίο γύρω από την ζωή του Αθανάσιου Σκουρτανιώτη τα χρόνια 1821-1825 αλλάζει μέρα με την ημέρα. Ό, τι δεν φωτίστηκε εκατόν ογδόντα χρόνια τώρα, φωτίζεται σήμερα δραματικά. Καθημερινά έρχονται στο φως επιστολές, έγγραφα, στοιχεία που αφορούν τον καπετάνιο και βοηθούν να γνωρίσουμε καλύτερα την εποχή του, τον ίδιο και τα προβλήματα που αντιμετώπισε μέχρι να αφήσει την τελευταία του πνοή στο Μαυρομάτι. Πρόθεσή μου να μην προβώ σε καμία εικασία άμεσα, αλλά να συνεχίσω την έρευνα στα Γενικά Αρχεία τουλάχιστον δύο χρόνια ακόμη ώστε να εξαντλήσω πρώτα το υλικό, αξιολογώντας το συγχρόνως, ώστε να φτάσω κάποτε σε ένα βιβλίο αντάξιο του καπετάνιου, που θα στηρίζεται από την μια σε αυστηρά ιστορικά στοιχεία και από την άλλη στην ελεγχόμενη φαντασία. Και βέβαια μιλώ για την συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος πάνω στην ζωή του μεγάλου οπλαρχηγού.


Σάββατο 22 Μαρτίου 2014

Η στολή του Γιώργη Σκουρτανιώτη

Φωτογραφία από τον κον Γκικάκη (τον ευχαριστούμε)
Γράφει ο κος Γκικάκης για την φωτογραφία:
25η Μαρτίου 1956, παρέλαση στον Ωρωπό. 
"Η συγκεκριμένη φουστανέλα (καθώς και η υπόλοιπη ενδυμασία) ανήκε στον οπλαρχηγό του 1821, Γιώργη Σκουρτανιώτη. Είχα την μεγάλη τύχη και τιμή να μου την παραχωρήσει η αείμνηση θεία Αντριάνα Σκουρτανιώτη, για να κρατήσω την σημαία στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου 1956

Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 11 ΝΟΕΜΒΡΗ 1825 ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΟΥ


Η εφημερίδα της κυβέρνησης από το Ναύπλιο στις 11 Νοέμβρη 1825 που ενημερώνει για την μάχη του Μαυροματίου και τον θάνατο του Σκουρτανιώτη και των λοιπών μαχητών.
Η εφημερίδα θέτει την μάχη στις 3 ή 4 του μηνός Νοεμβρίου και όχι στις 26 Οκτωβρίου. Επίσης μιλάει για αριθμό μαχητών 45. H εφημερίδα γράφει ακριβώς για το συμβάν:

''Κατά την 3ην του ενεστώτος μηνός, εξήλθον εκ του φρουρίου της Ευβοίας οι Τούρκοι και υπήγαν εις τα πεδιάδας της Λειβαδίας, πλην δεν έκαμαν καμμίαν ζημίαν. Επιστρέφοντες δε εκείθεν, εννοήθησαν υπό των ημετέρων των υπό τον Σκουρτανιώτη και λοιπούς, και εκτυπήθησαν εις Μαυρομάτι, εν ω οι ημέτεροι ήσον 45 μόνον, και οι εχθροί υπέρ τους 400. Και εάν επρόφθανε εν καιρώ εις τους ημετέρους βοήθεια, οι εχθροί ήθελαν λάβει περισσοτέραν βλάβην παρ΄όσην έλαβον. Αλλ' ηναγκάσθησαν τέλος οι ημέτεροι, να ενδώσωσι εις τον πολυάριθμον εχθρόν και αφού επολέμησαν ηρωϊκώς, ολίγοι προς πολλούς, εφονεύθησαν σχεδόν όλοι. Επρόφθασε μετά ταύτα ικανή βοήθεια, πλην εις μάτην, επειδή έγινε, πάρα καιρόν.''

Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2014

Mήτρος Αναγνώστου από Λιάτανη (έπεσε μαζί με τον Θανάση στο Μαυρομάτι)

Πηγή: http://agiosthomas.50webs.com/history.htm

Εκτός από τον Θανάση και Κώτσο Σκουρτανιώτη, τον Βιέννα, τον Δρίτσουλα απ' την Δομβραίνα, τον Κολιοβέτα Νικόλαο από την Τοπόλια (Κάστρο) δεν έχουμε ονόματα άλλων νεκρών στο Μαυρομάτι. Καλό είναι λοιπόν, όταν βρίσκουμε κάποιον σε οποιοδήποτε έγγραφο, να τον ονομάζουμε.
Εδώ έχουμε πιστοποιητικό με υπογραφή  του Κριεζώτη, όπου  πιστοποιεί τον αγώνα κατά την διάρκεια της ελληνικής επανάστασης του 1821 του Νικολάου Αναγνώστου από την Λιάτανη, ο οποίος όπως λέει στο έγγραφο ο Κριεζώτης, επολέμησε και υπό τις διαταγές Αθανασίου και Γεωργίου Σκουρτανιώτη. Στο μέσον της επιστολής αναφέρει ο Κριεζώτης, πως ο συγκεκριμένος πολεμιστής έχασε δύο αδερφούς τον Κωνσταντή στη Κάρυστο και τον Μήτρο (με Θανάσην Σκουρτανιώτην εκάη εις την εκκλησίαν Μαυροματίου). Την επιστολή υπογράφει κάτω αριστερά και ο Γιώργης Σκουρτανιώτης.
Αιωνία τους η μνήμη....

Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014

Απόφαση Εκτελεστικού προαγωγής Αθανασίου Σκουρτανιώτη σε Αντιστράτηγο στις 7 Οκτωβρίου 1824


Πρότασις στρατιωτικών προαγωγών
Περίοδος Β
Αριθ. 5261

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΤΟ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΝ ΣΩΜΑ
προς το Σεβαστόν Βουλευτικόν

Το Εκτελεστικόν Σώμα διά τας προς την πατρίδα απ' αρχής πιστάς και προθύμους δουλεύσεις, των εφεξής αναφερομένων και εις επίδειξην νέου υπέρ αυτής ζήλου των εγκρίνει:
Ο μεν Αθανάσιος Σκουρτανιώτης και Κωνσταντίνος Καλύβας να προβιβασθούν εις τον βαθμόν της αντιστρατηγίας (ακολουθούν ιεραρχικά άλλες μικρότερες προαγωγές)
Όθεν και καθυποβάλλει αυτούς και υπό την επίκρισιν του Σεβαστού Βουλευτικού Σώματος.

Εν Ναυπλίω τη 7 Οκτωβρίου 1824

Ο πρόεδρος
Γεώργιος Κουντουριώτης
Ιωάννης Κωλέττης
Αναγνώστης Σπηλιωτάκης
Πανούτζος Νοταράς


Ο Προσ, Γεν Γραμματευς
Π. Γ. Ρόδιος

Η απόφαση του Εκτελεστικού για την προαγωγή του Αθανασίου Σκουρτανιώτη σε χιλίαρχο στους Μύλους στις 28 Μαίου 1824


Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας Τόμος 10 σελ. 323

Η απόφαση γράφει ακριβώς:



Πρότασις προαγωγής Αθανασίου Σκουρτανιώτη εις χιλίαρχον
Περίοδος Βα
Αρ. 1664

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΤΟ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΝ ΣΩΜΑ
Προς το Σ. Βουλευτικόν

Ο γεναιότατος Αθανάσιος Σκουρτανιώτης είναι ομολογουμένως καλός πατριώτης, γενναίος εις τας πολέμους και εις τας θυσίας και πρόθυμος κατά των εχθρών εις κάθε καιρόν. Τον εκτελεστικόν σώμα γνωρίζον ταύτα τον ενέκρινεν άξιον να προβιβασθή χιλίαρχος και καθυποβάλλεται και εις την επίκρισιν του Σ. τούτου σώματος.

Εν Μύλοις τη 28 Μαίου 1824
ο πρόεδρος
Γεώργιος Κουντουριώτης
Παναγιώτης Μπότασης
Ιωάννης Κωλέττης

ο προσωρινός Γεν. Γραμματεύς
Π. Γ. Ρόδιος


o Kαπετάν Θανάσης Σκουρτανιώτης δεν έλαβε μέρος στον Β' εμφύλιο;

              Γεώργιος (άνω) και Λάζαρος (κάτω) Κουντουριώτης


Ο Μακρυγιάννης ζητούσε επίμονα σε επιστολή του στον Λάζαρο και Γεώργιο Κουντουριώτη, να λάβει μέρος στην εκστρατεία των Ρουμελιωτών οπλαρχηγών στην Πελοπόννησο τον χειμώνα του 1824 και ο Αθανάσιος Σκουρτανιώτης, σύμφωνα με τον κ. Καλλιέρη.


Δημήτρη Καλλιέρη (Απόσπασμα).

''.....
Στις αρχές του χειμώνα συνήλθαν στην Αθήνα διάφορα στρατιωτικά σώματα και αρχηγοί τους ήταν οι Γκούρας, Καρατάσος, Κριεζώτης, Κατσικογιάννης, Λέκκας, Γάντζος, Ρούκης, Δικαίος, Χρήστος Ποριώτης και Βέργος και περίμεναν διαταγή της κυβέρνησης να εκστρατεύσουν όπου ήταν ανάγκη. Προσκάλεσε η Κυβέρνηση τα σώματα αυτά να καταστείλουν την ανταρσία, διόρισε αρχηγό τον Γκούρα, ο οποίος άφησε αντιφρούραρχο τον Μαμούρη, πήρε τριακόσιους Αθηναίους και εξεστράτευσε στην Κόρινθο306.
Αλλά η κυβέρνηση είχε στείλει τον Αδάμ Δούκα ―ακολουθούσε τον Κωλέττη― να φέρει στην Πελοπόννησο τον Γκούρα και τον Καρατάσο μ’ όλους τους καπεταναίους και δεν το κατόρθωσε. Ο Μακρυγιάννης, παρά την αρχική του άρνηση έλαβε την διαταγή και κίνησε την 16η Νοεμβρίου 1824 για την Αθήνα 307. Με επιστολή της 13ης Νοεμβρίου 1824 των Αναγν. Σπηλιωτάκη, Κων. Μαυρομιχάλη, Ιωάν. Κωλέττη προς τον Γκούρα, ―οι τρεις εκτελούσαν χρέη «επιτροπικώς», ο Κουντουριώτης ήταν για ανάρρωση στην Ύδρα και χήρευε η θέση του αντιπροέδρου Παν. Μπόταση― του γνωρίζανε ότι του στέλνουν τον Μακρυγιάννη για τα διατρέχοντα. Ο Μακρυγιάννης την 17η Νοεμβρίου απάντησε στον Λάζαρο και Γεώργιο Κουντουριώτη για την προθυμία των Γκούρα και Καρατάσου που θα ξεκινούσαν για την Κόρινθο και εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ζητούσε να σταλεί διαταγή στον Αθανάσιο Σκουρτανιώτη να έλθει και αυτός «επειδή δεν συμφέρει να στέκεται εκεί» και τον λόγο θα εξηγούσε προφορικά ο κομιστής της επιστολής 308. Αναζήτησα να διαπιστώσω αν τελικά είχε συμμετοχή ο Αθανάσιος Σκουρτανιώτης στον εμφύλιο και δεν προέκυψε. Οι δύο μπροστάρηδες του δερβενίου Αθήνας-Θήβας ο Μελέτης Βασιλείου και ο Θανάσης Σκουρτανιώτης δεν είχαν συμμετοχή στον εμφύλιο.....''


Αυτά από τον κ. Καλλιέρη.


Για τα κυβερνητικά στρατεύματα του εμφυλίου από επιστολή τους προς Υδρα, υπογράφουν οι ακόλουθοι

5 Φεβρουαρίου 1825 Αρκαδιά, (Κυπαρισσία) 

Γιωργάκης Δ. Δράκος
Κίτζος Τζαβέλας
Δήμος Σκαλτζάς
Ιω. Γκούρας
Μ. Κοντογιάννης
Γιαννάκης Γιόλτασης
Ανδρέας Ίσκου
Καραϊσκάκης
Γάτζος Αγγελάκης
Βάσσος Μαυροβουνιώτης
Χριστόδουλος Ποριώτης
Κωσταντής Δοπιώτης
Μακρυγιάννης
Στάθης Κατζικογιάννης
Γεωργάκης Βαλτινός
Κωνσταντίνος Πετιμεζάς
Βασίλειος Πετιμεζάς
Κωνσταντής .....
Σωτήριος Θεοχαρόπουλος
Δημήτριος Παπατζώρης
Ασημάκης .......
Γιαννάκης Στάικος
Γεώργιος Δυοβουνιώτης
Ν. Πανουριάς
Νικόλαος Κριζιώτης
Δημήτριος Λέκας


Πράγματι. Εδώ, δεν υπάρχει πουθενά Σκουρτανιώτης.*

Αν και ξεκαθαρίζει κάπως το τοπίο, πολλά ερωτήματα προκύπτουν. Τι ακριβώς εννοεί ο Μακρυγιάννης με την φράση ''επειδή δεν συμφέρει να στέκεται εκεί;''. Και γιατί δεν το γράφει στην επιστολή, παρά το μεταβιβάζει προφορικά στην Διοίκηση με τον κομιστή; Τι μεταφέρει ο Μακρυγιάννης στην Διοίκηση για τον Σκουρτανιώτη;

*Όταν δημοσίευσα το παρόν άρθρο, δεν είχα εντοπίσει ακόμη την επιστολή του Αθ. Σκουρτανιώτη που αποδεικνύει την συμμετοχή του στον εμφύλιο και  την μετάβασή του στην Πελοπόννησο τον Δεκέμβριο-Ιανουάριο του 1825.