β' μέρος
Ας δούμε πρώτα, την επιστολή της Αστυνομίας Μεγάρων:
Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος
Γεν. Αστυνομία Μεγάρων
Προς την Γεν. Αστυνομίαν ναυπλίου
Ειδοποιώ ότι σήμερον μας ήλθεν είδησις, ότι Τούρκοι της Ευρίπου έχουν βγει ως τώρα δύο φορές. Την πρώτην φοράν ήλθαν εις το μαρκόπουλον και έκαμαν μεγάλην φθοράν, επήραν πράγματα δύο χιλιάδες γελάδια, μουλάρια, τέσσερους έλληνας από το κοτουμουλά το χωριό της λεβαδείας.
αφού δεν ήβραν τουφέκι έως χθες εσινίθισαν και εχθές Τετάρτη εξαναβγήκαν έως τετρακόσιοι νομάτοι καβαλαραίοι και ήρθαν εις τα σκούρτα και δερβενοσάλεσι και επήραν έως 3 χιλ. πράματα από δερβενοσάλεσι. εκίνισαν μετά διά τα σκούρτα όπου αυτού ήβραν ανθίστασιν από τους εντοπίους και έκαμαν πόλεμον από το πρωί έως το καλό μεσημέρι και εσκότωσαν έως δέκα νομάτους, και βλέποντας το άλλο μιντάτι όπου τους επίγενεν ανεχώρισαν και έφυγαν, πλην εις το δερβενοσάλεσι εσκότωσαν δύο έλληνες και άλλον έναν κουλουριώτην.
Ο παπαχρήστος κουνδουριώτης όπου ευρίσκεται σιμά εις τον στρατηγόν Ιωάννην γκούραν γράφει ένα γράμμα προς των εδώ δημογερόντων μεγαρίτων ότι ένας πασάς ήλθεν εις το ζητούνι με εννέα χιλιάδες καθώς εβεβαιώθηκαν. να προσέχουν καλά να βάλουν καραούλια ότι δεν ηξεύρουν πόθεν έχουν να κτυπήσουν. ότι το δικό μας το στράτευμα είναι τρεις χιλιάδες μόνον . πολλά πρώιμα μας διεγείραν εφέτο ….. αυτά τα νέα έχομεν κατά το παρόν και ότι άλλον ήθελεν βεβαιωθούμεν θέλει κάμω το χρέος μου. μένω με όλο το βαθύτατο σέβας.
εν μεγάροις τη 23 απριλίου 1825
ο Γεν. Αστυνόμος / Αναστάσιος επισκόπου
Η δεύτερη επιστολή των δημογερόντων Σαλώνων*:
Προς την σεβαστήν διοίκησιν
αναφερόμεθα εις την σεβαστή διοίκησιν με την παρούσαν μας αναγκαίαν αναφοράν να παραστήσομεν τα όσα ακολουθούν σήμερον την αθλίαν επαρχία μας μάλιστα από τους τούρκους, καθημερινώς εξερχόμενους από την έβριπον. βγαίνουν εις όλα τα μέρη και κλέβουν ανθρώπους και πράγματα και την τρίτη κατά 22 [ήταν Τετάρτη και όχι Τρίτη στις 22 Απριλίου 1825] του τρέχοντος ήλθαν εις τον όσιον μελέτιον με μεγάλην ορμήν και ξαπλόθησαν πέριξ του χωριού των δερβενοχωρίων σκούρτα και καταμερίστηκαν και ευρέθησαν καμιά πενηνταριά έλληνες εξ’ απροόπτου, είχον και τας φαμελίας τους πλησίον και έλαβον τα όπλα και επολέμησαν δυο τρεις ώρες οι γενναίοι και δυστυχείς και σκότωσαν τέσσερους πέντε τούρκους και λίγους ελάβοσαν και μετά εδιαιρέθησαν εις τα βουνά και ηύραν τέσσερις χιλιάδες πράγματα. από χριστιανούς δύο εις το τόπον και δύο ελαβόθησαν και τρεις σκλαβόθησαν κι ο πόλεμος έγινε εις τα σκούρτα και το αίτιον είναι ότι ήκουσαν ότι ο καπετάν θανάσης ελαβόθη και τρόπον τινά ότι απόθανε, διά τούτο βγαίνουν με μεγάλην αφοβιά, διό παρακαλούμε θερμώς την σεβαστήν διοίκησιν και μητέρα μας να διορίσει με μιαν της διαταγήν να απέλθει το στρατόπεδό του από την οδηγία του στρατηγού γκούρα [εννοούν να επιστρέψει το Σώμα του από τις Λιβανάτες] διά να προφυλάξει τα μέρη αυτά από τα σταλθέντα από την έβριπον. μόνον ο αντιστράτηγος σκουρτανιώτης θέλει φανεί πλέον ζηλωτής και πατριώτης, από κανέναν άλλον η επαρχία αυτή έχειν ευχαρίστησιν.
μένωμεν ευπειθείς δούλοι με όλον το ανήκον σέβας
τη 26 απριλίου1825 εν σαλαμίνα
Υπογράφουν οι Δημογέροντες Σαλώνων:
Τράκος Τομαράς
Παναγιώτης σαπουντζής
αναγνώστης Χατζημήτρου
βασίλειος Παπασταμέλου
και διάφοροι άλλοι κάτοικοι:
λάμπρος οικονόμου
χατζηχρήστος
νικολός κοντοστάμου
σωτήρχος τομαρά
γιαννούλης νικολού
και άλλοι...
*Με τη πρώτη ματιά προκαλεί εντύπωση το γεγονός, πως οι δημογέροντες των Σαλώνων εκφράζουν ενδιαφέρον για την περιοχή των Θηβών, Λειβαδιάς και Δερβενοχωρίων και ζητούν -όπως είδαμε στην επιστολή- την επιστροφή του Σκουρτανιώτη από τις Λιβανάτες για να προσέχει αυτή την περιοχή από τους Τούρκους του Ευρίπου, μια περιοχή σχετικά μακριά από την δική τους. Όμως αν σκεφτούμε καλύτερα, υπάρχει εξήγηση. Τα Σάλωνα από την αρχή της επανάστασης, ήταν ο πρώτος κυματοθραύστης της Ανατολικής Στερεάς, των Τούρκων που έρχονταν από το βορρά και το Ζητούνι (Λαμία). Με τις εφόδους των Τούρκων του Ομέρ από τα νότια και ανατολικά, τα Σάλωνα δέχονταν πίεση από δύο αντίθετα μέρη και βρίσκονταν ουσιαστικά υπό κλοιό. Ζητούν λοιπόν την επιστροφή του Σκουρτανιώτη, ώστε να ησυχάσουν τουλάχιστον από τους Τούρκους του Ευρίπου.
.................................................................
[Και βέβαια φαίνεται πως είχα δίκιο. Ψάχνοντας σήμερα να εξηγήσω αυτήν την παρέμβαση των Σαλώνων, βρήκα την παρακάτω επιστολή του επαρχείου Θηβών, Λειβαδιάς και Ταλαντίου στις 22 Απριλίου 1825 -την ημέρα δηλαδή που έγινε η μάχη των Σκούρτων. Η είδηση φυσικά της μάχης, δεν έχει πάει ακόμη στους γράφοντες την επιστολή, ζητούν όμως να αποσπασθεί αξιωματικός του Γκούρα από τις Λιβανάτες, για να προσέχει τους Τούρκους του Ευρίπου ώστε να μην εισχωρήσουν στα Σάλωνα. Η επίθεση των Τούρκων στα Δερβενοχώρια απλά ενίσχυσε την θέση τους, γι' αυτό τρεις μέρες αργότερα ζητούν να επιστρέψει συγκεκριμένα ο Σκουρτανιώτης...
''... Έξοχον Υπουργείον! υποψίαν έχουσι οι εγκάτοικοι τούτων των επαρχιών ότι οι της ευρίπου εχθροί θέλει έκβωσι, και προχωρέσουσιν εις τα ενδότερα μέρη των επαρχιών τούτων, και ούτως έχωμε χρεία διά να στειλει ο Σ. Γκούρας έναν των αξιωματικών διά να προκαταλάβη την θέσιν της Πέτρας....'']
